Skolyoz Tedavisi

Skolyoz Nedir?

Skolyoz, omurganın yana doğru 10 dereceden fazla eğrilmesi durumudur. Eğrilik sağa veya sola olabilir ve bazen birden fazla eğrilik şeklinde görülebilir. Genellikle genç yaşlarda ortaya çıkan skolyoz, özellikle ergenlik döneminde hızlı büyüme ile birlikte gözlemlenmektedir. Skolyoz, yalnızca estetik değil, aynı zamanda psikolojik ve sağlık problemleri de yaratabilir, bu yüzden erken teşhis çok önemlidir. Pek çok ülkede okullarda yapılan taramalarla skolyozun erken dönemde teşhisi sağlanarak eğriliğin ilerlemesi kontrol altına alınabilir.

Skolyozun Belirtileri Nelerdir?

Normalde omurgamıza yandan baktığımızda boyun ve belde içe doğru kıvrım, sırtta ise hafif kamburluk görülür. Ancak önden veya arkadan baktığımızda bir eğrilik fark ediliyorsa, skolyozdan şüphelenilmelidir. Skolyozun belirtileri arasında şunlar sayılabilir:

• Omuz ve kürek kemiklerinde asimetri
• Omurganın bir tarafa doğru eğilmesi
• Bacak uzunluğunda fark
• Kalçaların asimetrisi
• Gövde eğildiğinde kaburgaların bir tarafının diğerinden yüksek görünmesi

Skolyozlu çoğu kişide ağrı görülmez ve nörolojik muayene normaldir. Ancak bazı durumlarda bel ağrısı şikayetleri olabilir.

Skolyozun Sebepleri ve Risk Faktörleri

Skolyozun nedeni genellikle bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, serebral palsi ve kas distrofisi gibi nöromusküler hastalıklar skolyoza neden olabilir. Çocukluk çağında belirti gösteren skolyoz, hızlı büyüme döneminde (özellikle puberte öncesi) ortaya çıkar. Kız çocuklarında skolyoz eğriliğinin ilerleme riski erkeklere göre daha fazladır. Ailede skolyoz öyküsü varsa risk artabilir, ancak çoğu skolyoz vakasında ailede benzer bir hikaye bulunmamaktadır.

Skolyoz Tanısı Nasıl Konulur?

Skolyoz teşhisinde doktor önce hastanın öyküsünü alır, ardından fizik muayene yapar. Skolyozdan şüphelenildiğinde röntgen ile omurga eğriliğinin derecesi ve tipi belirlenir. Gerekli durumlarda MR ve diğer görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.

Skolyozun İlerleme Dönemleri

Skolyoz özellikle ilk beş yıl ve ergenlikteki hızlı büyüme döneminde daha hızlı ilerleyebilir. Bu dönemlerde eğrilik dikkatli takip edilmeli ve ilerlemesi kontrol altında tutulmalıdır. Boy uzaması tamamlandığında skolyozun ilerleme hızı azalır.

Skolyozun Olası Komplikasyonları

Ciddi skolyoz vakalarında eğrilik solunum ve kalp sorunlarına yol açabilir. Akciğer ve kalp üzerinde baskı oluşturan skolyoz, nefes alma ve kan pompalama işlevlerini zorlaştırabilir. Skolyozun ilerlemesi ayrıca omurga görünümünde belirgin bir asimetri yaratır ve dış görünüşü etkiler. Skolyozlu bireyler sıklıkla dış görünümleri konusunda hassasiyet gösterirler.

Skolyozun Tedavi Yöntemleri

Skolyoz tedavisinde uygulanan yöntemler eğriliğin derecesine, yaşa ve iskelet gelişimine göre değişir. Tedavi seçenekleri arasında gözlem, fizik tedavi, korse kullanımı ve cerrahi müdahale yer alır. Hafif eğriliklerde düzenli kontrol ve fizik tedavi uygulanırken, daha büyük eğriliklerde korse kullanımı önerilir. Korse, omurga eğriliğini kontrol altında tutmak ve kozmetik görünümü düzeltmek amacıyla kullanılır. İskelet gelişimi tamamlandıktan sonra korse kullanımı bırakılır. Cerrahi tedavi ise eğrilik ilerlemeye devam ederse ve korse ile kontrol edilemiyorsa düşünülür.

Skolyoz Tedavisinde Fizik Tedavi

Skolyozda fizik tedavi, düzgün duruşun sağlanması, postür eğitimi ve skolyoza özgü egzersizleri kapsar. Özellikle günümüzde uzun süreli bilgisayar ve telefon kullanımı duruş bozukluklarına yol açmaktadır, bu yüzden egzersiz ve doğru duruş alışkanlıklarının kazandırılması önemlidir. Skolyoz egzersizleri arasında en sık kullanılan yöntem Schroth egzersizleridir. Bu özel egzersizler postür ve solunum eğitimi ile skolyozun etkilerini azaltmaya yardımcı olur.

Skolyozda Cerrahi Tedavi

Korse kullanımına rağmen ilerleyen veya ciddi eğriliklerde cerrahi tedavi uygulanır. Cerrahi yöntem seçimi hastanın yaşı, iskelet gelişimi ve eğrilik derecesine göre belirlenir. Ameliyatla eğrilik düzeltilemeyecek kadar büyükse, skolyozun ilerleyişini durdurmak ve kişinin yaşam kalitesini artırmak amaçlanır.

Skolyozun Takibi

Skolyoz tanısı konulan çocuklar düzenli olarak takip edilir. Skolyozun ilerlemesi Cobb açısı adı verilen bir ölçüm ile takip edilir. Cobb açısı, skolyoz eğriliğinin derecesini belirlemekte kullanılır. Elde edilen verilere göre tedavi planı güncellenir ve gerekiyorsa tedavi yöntemleri değiştirilir.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Küçük eğrilikler zamanla kendiliğinden düzelebilir, ancak tedavi edilmeyen büyük eğrilikler kötüleşebilir ve fonksiyonel sorunlara yol açabilir. Çocuğun gelişim sürecine bağlı olarak, henüz gelişimi tamamlanmamış çocuklarda eğrilik daha hızlı ilerleyebilir.